Sekrety kryjące się w ulach

- Ile lat pan się zajmuje pszczelarstwem?

- Prowadzę pasiekę od 1966 roku. Czyli 51 lat.

- Po tylu latach coś jeszcze może zaskoczyć w branży?

- Oczywiście, cały czas. Im dłużej gospodarujemy, tym bardziej się przekonujemy, jak mało wiemy o pszczołach. Profesor Jerzy Woyke z SGGW kiedyś powiedział, że człowiek odkrył 5, może 8 procent tajemnic pszczół. Dla pszczelarza nigdy nie ma takiego samego roku. W 2017 na przykład wiosną było zimno i mokro, więc pszczoły nie zebrały nektaru i pyłku, ale także nie zapyliły sadów - i teraz nie ma owoców, a to odbija się na cenach. Od maja musimy dokarmiać pszczoły. A teraz zaczynamy wychowywać pokolenie, które przezimuje 8-9 miesięcy, do wiosny. Normalnie pszczoła żyje kilka miesięcy.

- Pojawia się sporo głosów, że populacja pszczół spada. To prawda czy przesada?

- Prawda, i dotyczy to całego świata. W USA, gdzie pszczelarstwo jest właściwie zawodowe - pszczelarz stawia ul pod kwitnącym migdałowcem i za trzy tygodnie zapylania dostaje 200 dolarów, a potem jedzie do Oregonu na jabłonie i tak dalej - tam straty wynoszą 30 procent rocznie i w tej chwili jest tam mniej pszczół (3 mln) niż choćby na Ukrainie (4 mln). W Polsce żyje ok. l mln pszczół. I nie mogą sobie z tym poradzić ani pszczelarze, ani naukowcy. Sporo straciliśmy - przez pasożyty, wirusy, grzyby, ale również przez zaniedbania samych pszczelarzy wynikające z nieumiejętnej gospodarki, a czasem z rutyny. Problem jest również z leczeniem pszczół, bo rynek jest zbyt mały, żeby ktoś zajął się produkcją lekarstw w dużej skali. I tak to wygląda w całej Europie.

- Ale z drugiej strony produkty pszczele są wykorzystywane w leczeniu.

- Mamy 6 podstawowych produktów pszczelich. Trzy są przez pszczoły zbierane (miód, pyłek i propolis), a trzy są wytworami ich organizmów (mleczko pszczele, jad pszczeli i wosk). Nie da się zrobić tych produktów syntetycznie. Niestety, niektóre, zwłaszcza miody podlegają fałszerstwom, dlatego nie warto kupować miodów zbyt tanich, bez etykiet, niewiadomego pochodzenia. Trzeba uczulać na to konsumentów.

Co do właściwości leczniczych pamiętajmy, że apiterapia jedynie wspomaga medycynę konwencjonalną. Sprawdza się zwłaszcza w profilaktyce i budowaniu naturalnej odporności - na przykład miód wielokwiatowy zjadany zimą pozwala częściowo uodpornić się na wiosenne pylenie dzięki pyłkom, które się w nim znajdują, a nie są tak agresywne, jak te, unoszące się w powietrzu. Jednak to ma sens jedynie wtedy, gdy miód pochodzi z Polski i zawiera pyłki naszych roślin. A więc chiński miód z pyłkiem - na przykład eukaliptusa - nie będzie tu przydatny. Z kolei zawarte w miodzie enzymy i inne substancje mają właściwości bakteriobójcze. Zwłaszcza dotyczy to miodu spadziowego, lipowego i gryczanego. Warunkiem jest regularne spożywanie, bo to nie jest antybiotyk, który nas wyleczy w trzy dni.

- Mówi się, że pies jest najlepszym przyjacielem człowieka. A czy pszczoła też może być naszym przyjacielem?

- Pszczoły są przyjaciółmi człowieka, ale w inny sposób. Pszczołę trudno przytulić, nie da się z nią spać, jak to niektórzy ludzie robią z domowymi zwierzętami. Za to pszczoły mają niesamowitą rolę do spełnienia w przyrodzie. Gdyby nie one, byłby problem z utrzymaniem bioróżnorodności. Pszczoły zapylają 78 procent gatunków roślin - większość owoców, ziół, dzikich roślin. Samych gatunków pszczół w Polsce jest około 500 - w tym pszczoła miodna. Ona odgrywa największą rolę, bo jej rodziny są całoroczne.

- Pszczelarze obchodzą Wielki Dzień Pszczół 8 sierpnia ?

- To jest raczej święto ekologów. Pszczelarze obchodzą dzień swojego patrona, świętego Ambrożego, który wypada 7 grudnia.

Rozmawiał Tomasz Kolowca

WIDEO: Magnes. Kultura Gazura - odcinek 15

Autor: Gazeta Krakowska, Dziennik Polski, Nasze Miasto