Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Na uciekiniera czyhało 5000 woltów

Piotr Subik
Piotr Subik
Wikipedia
Pamięć. IPN prowadzi śledztwo w sprawie Polaków zabitych w czasach PRL podczas przekraczania granicy Czechosłowacji z Austrią i RFN.

Wszystko zaczęło się od przekazania krakowskiemu IPN przez agendę Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia w Pradze listy nazwisk około 30 Polaków, którzy ponieśli śmierć na granicy pomiędzy byłą CSRS a Austrią i Niemcami.

Spis otwiera 34-letni Kazimierz Markiewicz vel Strezivilk, który jako jeden z niewielu zginął podczas ucieczki - 23 marca 1950 r. - od kul pograniczników. Listę zamyka 41-letni Franciszek Grzegorz Cziumplik, który śmierć poniósł 23 sierpnia 1965 r. Jak zdecydowana większość uciekinierów, znaleziono go martwego na chroniących granicę zasiekach. Były ich trzy rzędy, prąd o napięciu 5000 V płynął tylko przez środkowy. Na śmiertelną pułapkę natrafiało się więc wtedy, kiedy już się zdawało, że sforsowanie granicznej przeszkody nie będzie problemem.

- Uciekinierzy miewali ze sobą, m.in. nożyce do metalu. Bo spodziewali, że trzeba będzie ciąć zasieki. Ale nie spodziewali się, że będą one pod prądem. A tablic ostrzegawczych nie było - tłumaczy prok. Wojciech Pardyak z Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Krakowie.

Śledztwo dotyczy zabójstw polskich obywateli podczas próby przekroczenia granicy, dokonanych przez czechosłowackich funkcjonariuszy w latach 1948-1989. Uznano je za zbrodnię komunistyczną i zbrodnię przeciwko ludzkości, przez co nie ulegają przedawnieniu. Priorytetem jest ustalenie pełnej listy Polaków, którzy zginęli wskutek porażenia prądem podczas ucieczki na Zachód. Dlatego śledczy próbują dotrzeć do krewnych uciekinierów, co nie jest wcale łatwe. - To były w większości osoby młode, które nie zdążyły założyć rodzin. Ich rodzice zwykle już nie żyją - mówi prok. Pardyak.

Kłopoty sprawia również to, że na liście sporządzonej na podstawie dokumentów czechosłowackiej służby bezpieczeństwa, nazwiska Polaków są często przekręcone. Do tego nawet jeśli odnotowano miejsce urodzenia lub zamieszkania ofiary - to adresy pochodzą np. z terenu obecnej Ukrainy i Białorusi. Zagadką dla prokuratorów jest też wspomniany Kazimierz Markiewicz vel Strezivilk, przy którym znaleziono wprawdzie polski paszport, ale też dokumenty wystawione przez Amerykanów, sugerujące związki tego człowieka z wywiadem USA.

WIDEO: Barometr Bartusia - mały ZUS - (odc. 4)

Autor: Gazeta Krakowska, Dziennik Polski, Nasze Miasto

Przez ostatnie półtora roku, odkąd trwa śledztwo IPN, udało się ustalić i przesłuchać kilka osób spokrewnionych z ofiarami. Do listy dopisano też kilka nazwisk ofiar. Policjanci pod zanotowanymi w czasach komunistycznych adresami poszukują osób, które mogą cokolwiek wiedzieć na temat rodzin uciekinierów z PRL. Szereg wniosków o pomoc prawną skierowano do Słowaków i Czechów.

Jak mówi prok. Wojciech Pardyak, możliwe jest postawienie w przyszłości zarzutów komunistycznym dygnitarzom z byłej CSRS. Żyje m.in. były szef MSW Lubomir Štrougal.

IPN zajmował się dotychczas tylko losem Dionizego Bielańskiego, który 16 lipca 1975 r. próbował samolotem rolniczym przedostać się spod Bochni do Wiednia. Zestrzelono go kilka kilometrów przed granicą z Austrią, po tym jak na Czechosłowakach wymógł to ówczesny szef polskiego MON gen. Wojciech Jaruzelski. Po jego śmierci w 2014 r. śledztwo jednak umorzono.

- Granica czechosłowacko-austriacka owiana była złą sławą. Spodziewałem się, że nas też zestrzelą. Ale na szczęście nie strzelali - wspomina Krzysztof Wasielewski, który był w grupie wojskowych, którzy w 1982 r. przedostali się do Wiednia na pokładzie An-2 uprowadzonego z jednostki w Balicach.

IPN w Krakowie prosi o kontakt osoby, które mają informacje mogące pomóc w śledztwie (tel. 12 429-62-35).

***

Lista Polaków, którzy zginęli na granicy czechosłowacko–austriackiej i czechosłowacko–niemieckiej w latach 1950 – 1975

1. Kazimierz Markiewicz vel Strezivilk - 34 lata zastrzelony, 23 marca 1950 r. (5 brygada), osoba posiadająca praw. fałszywy polski paszport (przy zwłokach znaleziono dokumenty wystawione przez Amerykanów, sugerujące ich służby wywiadowcze)

2. Józef Korniluk – ur. 26.03.1901 w Żerocinie, powiat Radzyń, 51 lat, porażony prądem w dniu 11 września 1952 r (5 brygada), błędnie podawany w spisach czechosłowackich służb jako Kormiluk, lat 31, ost. m. zam. Kobryń ul. Kolejowa.

3. Tadeusz Golec vel Golcz– ur. 7.10.1935 r. 18 lat, porażony prądem na zasiekach w dniu 28 sierpnia 1953 r. (10 brygada)

4. Henryk Sawiński – ur. 3.03.1920 r w Aleksandrowie, 33 lata, porażony pradem na zasiekach w dniu 4.12.1953 r. (15 brygada) ost. m. zam. Wels – Austria, (uwaga: przejście z Austrii do Czechosłowacji)

5. N.N. 25 -35 lat, porażony prądem na zasiekach 5.11.1955 .r (4 brygada ) (uwaga: narodowość określono na podstawie drobnych rzeczy pochodzenia polskiego )

6. Stanisław Szczotka – 21 lat, urodzony 6.05.1935 r., porażony prądem na zasiekach w dniu 11 lipca 1956 r. (4 brygada)

7. Roman Dzidycz – 36 lat, ur. 30.04.1930 r. w Chodaczkowie Wlk, powiat Tarnopol, porażony prądem na zasiekach 3 sierpnia 1956 r. (4 brygada) ( uwaga: nieodnotowany na tablicy pamiątkowej w Mikulovie )

8. Mieczysław Alojzy Drążkowiak, ur. 23.05.1929 r. w Ruchocicach k. Poznania, 27 lat, porażony prądem na zasiekach w dniu 30 sierpnia 1956 r. (4 brygada), ost. m. zam. Rawicz , ul. Kamieńskiego 13

9. Józef Gilewicz vel Kilewicz, ur. 5.11.1923 w Katowicach, 34 lata, porażony prądem na zasiekach 6 sierpnia 1957 r. (4 brygada)

10. Marian Grabowski, ur. 10.05.1933 r w powiecie łomżyńskim, 24 lata, porażony prądem na zasiekach 3 września 1957 r (4 brygada ), ost. m. zam. Bytom- bbd.

11. Józef Sell, ur. 7.01.1937 r, 21 lat, porażony prądem na zasiekach w dniu 10 czerwca 1958 r (4 brygada )

12. Helmut Witek vel Wittek, ur. 27.11.1937 r,20 lat, porażony prądem na zasiekach w dniu 20 lipca 1958 r (4 brygada)

13. Franciszek Łukaszek, ur. 18 września 1930 r w Katowicach, 28 lat. Porażony na zasiekach w dniu 22 lipca 1958 r (11 brygada)

14. Bronisław Bronczik, 30 lat, porażony prądem na zasiekach w dniu 3 czerwca 1959 r (4 brygada)

15. Jan Bryzychcy, ur. 14 marca 1940 r w Poznaniu, lat 19, porażony prądem na zasiekach w dniu 16 września 1959 r (15 brygada)

16. Jan Ignacy Mrohs, ur. 29.05.1938 r w Warmuntowicach, 22 lata. Porażony prądem na zasiekach w dniu 1 sierpnia 1960 r. (11 brygada).

17. Adam Troszok vel Troczok, w dok. czechosłowackich także Trzosok, Trozsok ur. 28.11.1936 r w Wiśle, 24 lata, porażony prądem na zasiekach w

dniu 6 października 1960 r. ( 10 brygada ) ciało ujawniono razem z Władysławem Makula

18. Władysław Makula , wiek nieznany, porażony prądem na zasiekach w dniu 6 października 1960 r (10 brygada) , ciało ujawniono razem z Adamem Troszok

19. Paweł Medwid, ur. 3.05.1939 r w Uhryniowie – Ukraina, 22 lata , porażony prądem na zasiekach w dniu 11 lipca 1961 r (11 brygada)

20. Antoni Stanisław Lata vel Łata, ur. 11.07.1929 r w Kosowie, powiat Włoszczowa, 32 lata, porażony prądem na zasiekach w dniu 14 lipca 1961 r (4 brygada)

21. Jan Karol Romanczik, ur. 28 05. 1939 r w Kędzierzynie Koźlu, 22 lata, porażony prądem na zasiekach w dniu 12 września 1961 r. (4 brygada)

22. Marian Gawlicki vel Gawliczky, ur. 6.01.1923 r, 38 lat, porażony prądem na zasiekach w dniu 23 września 1961 r (15 brygada) w dokumentach czechosłowackich przy narodowości widnieje znak zapytania.

23. Jan Pietka vel Piętka, 22 lata, data ur. nieznana, porażony prądem na zasiekach w dniu 2 listopada 1961 r (4 brygada)

24. Tadeusz Bernat, w dokumentach czechosłowackich Bernard, ur. 12.04.1953 r w Markowej, 29 lat, porażony prądem na zasiekach w dniu 13 sierpnia 1962 r, ost. m. zam. Strzegom , ul. Brzegowa 20.

25. Bolesław Lipski, ur. 14.07.1933 r w Osięcinach, powiat Radziejów Kujawski, 30 lat, porażony prądem na zasiekach w dniu 22 lipca 1963 r. (4 brygada)

26. Józef Holota, ur. 27.09.1931 r. w Saint – Maime – Francja, 33 lata, porażony prądem na zasiekach w dniu 6 czerwca 1964 r. (11 brygada)

27. Franciszek Majcherek, ur. 13.08.1926 r w Krzyżowej, 38 lat , porażony prądem na zasiekach w dniu 24 czerwca 1964 r (4 brygada)

28. Franciszek Zeman, ok. 40 lat, brak daty urodzenia, porażony prądem na zasiekach w dniu 30 września 1964 r. ( 15 brygada )

29. Ewdard Bil vel Bilt, ur. 8.09.1924 r, 40 lat, porażony prądem na zasiekach w dniu 7 października 1964 r. (4 brygada)

30. Franciszek Grzegorz Cziumplik, 41 lat, brak daty urodzenia, miejsce urodzenia - Konarzyce, porażony prądem na zasiekach w dniu 23 sierpnia 1965 r ( 15 brygada )

31. Józef Kolarczyk – brak bliższych danych

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Na uciekiniera czyhało 5000 woltów - Dziennik Polski

Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski