20 godzin górą, 20 minut przez górę

17 lat pracy, 28 mln ton urobku, 57-km tunel - wszystko po to, aby wygodnie i szybko podróżowało się z Zurychu do Mediolanu. - To arcydzieło techniki - tak Adriana Czupryn ze Switzerland Tourism mówi o najdłuższym tunelu świata. Przebito go pod masywem św. Gotarda. Kiedyś pokonanie gór zajmowało 20 godzin, teraz wystarczy 20 minut.

Diabelskie mosty

Kto wytyczył w tym miejscu pierwszy szlak? Tego nie wiadomo. Pewne jest, że trasę przez Przełęcz św. Gotarda znali już Rzymianie. Niechętnie jednak z niej korzystali, a wszystko przez piekielnie niebezpieczny wąwóz Schöllenen znajdujący się w okolicach Andermatt.

Szlak stał się bardziej przyjazny, gdy wzdłuż wąwozu wybudowano - około 1220 roku - 60-metrowy drewniany most Twärren. W tym też czasie drewnianą konstrukcją udało się połączyć obydwa brzegi rzeki Reuss. O skali trudności tego przedsięwzięcia świadczy fakt, że nie powiodłoby się, gdyby nie pomoc sił nadprzyrodzonych - w tym przypadku piekielnych. Nie więc dziwnego, że zwany był Teufelsbrücke, czyli mostem Diabelskim. Kolejny diabelski most - już kamienny - przez wąwóz Schöllenen został wzniesiony w 1595 r. Gdy w 1707 r. powódź zerwała most Twärren, wykuto 65-metrowy tunel (otwarcie w 1708 r.). _- Był to pierwszy tunel na __drodze przez Alpy - _przypomina Marta Piechota ze Switzerland Tourism. Droga przez Alpy stała się szeroko otwarta, gdy niebezpieczny szlak zamienił się - w 1831 roku - w szeroką, 5-metrową drogę. Na ówczesne czasy była to wręcz autostrada. Mimo to podróżnicy przeprawę przez tę uważali za „wykańczającą niedogodność”.

Tunel kolejowy

O budowie kolejowego tunelu pod Alpami zaczęto myśleć już w latach trzydziestych XIX stulecia. Miał być częścią żelaznego szlaku z północy na południe.

- Masyw św. Gotarda, choć idealny z punktu widzenia strategicznego, jest niemożliwy do przebycia - uważali ówcześni inżynierowie.

Pomysł nabrał realnych kształtów dopiero wtedy, gdy w 1863 roku utworzono Gotthardgesellschaft (Spółkę Kolei Gotarda). Zwrot zaś nastąpił w 1871 roku - wtedy jej prezesem został prezydent Alfred Escher, nie tylko wpływowy polityk, ale przede wszystkim przedsiębiorca.

Prace przy budowie 15-kilometrowego tunelu rozpoczęły się w 1872 r. Drążono od strony północnej i południowej, a w ekstremalnie trudnych warunkach pracowało do 5000 robotników. W 1880 roku tunel Gotarda został przebity. - Odchylenie pionowe wynosiło 5 cm, a __boczne 33 cm - przypominają gospodarze tunelu. Dwa lata później najdłuższym tunelem kolejowym na świecie zaczęły kursować pierwsze regularne pociągi. W tamtych czasach uchodził nie tylko za techniczny cud świata, ale także olbrzymią trakcję turystyczną. Mosty, tunele, drogi, niesamowite widoki... Teraz przyszła pora na kolejny cud techniki! - To majstersztyk, który bije wszelkie rekordy, odzwierciedlenie szwajcarskiej precyzji - zapewnia Adriana Czupryn.

Średniowiecze

Wędrówka wąską i bardzo niebezpieczną ścieżką przemytników, z której najczęściej korzystano, by dostać się z Bazylei (na północy) do Chiasso (na południu), zajmowała około 6 dni.

1830

Gdy ścieżka zamieniła się w drogę, a ta stała się przejezdna przez cały rok, na górski szlak wyruszyły pierwsze bryczki. Czas podróży skrócił się do 3,5 dnia. Od 1848 roku po drodze tej zaczęły regularnie kursować pocztowe dyliżanse. Dziś także można wybrać się w podróż takim wehikułem - z Andermatt do Airolo.

1882

Otwarcie linii kolejowej przez masyw św. Gotarda skróciło czas podróży do 10,5 godziny.

2016

134 lata później ponownie w Szwajcarii zostanie otwarty najdłuższy tunel kolejowy na świecie. Podróż z Bazylei do Chiasso zajmie zaledwie 4 godziny.